نخل خرما یکی از قدیمی ترین گیاهان کشت شده در جهان است، ضمن پراکنش آن در برخی از مناطق جهان، یکی از مهمترین محصولات معیشتی در شمال آفریقا و خاورمیانه محسوب می شود. همچنین یکی از غذاهای اصلی و پرطرفدار در خاورمیانه و کشورهای اسلامی می باشد. نخل خرما اهمیت مذهبی بسیاری برای مسلمانان سرتاسر جهان دارد و در بسیاری از آیات قرآن به آن اشاره شده است.
آگاهی از ترکیبات شیمایی کمی و کیفی میوه خرما برای مصرف کننده، پک کننده، پردازنده و تاجران خرما اهمیت بسیار بالایی دارد، زیرا این امر بر احتمالات و محدودیت های ماده اولیه برای مصرف نهایی مورد نظر تأثیر می گذارد. معمولا مصرف کنندگان علاقه زیادی به خواص ارگانولپتیک و تغذیه ای محصول دارند. بنابراین شناخت اجزای تشکیل دهند خرما در جهت استفاده مفید از آن بسیار تاثیرگذار می باشد.
نخل خرما درختی چند منظوره و فراهم کننده فیبر، کربوهیدرات، مواد معدنی و ویتامین ها بوده به علاوه دارای برخی خواص دارویی نیز می باشد.
خرما میوه ای بسیار شیرین است و میزان قند آن براساس نوع کشت، مرحله رسیدن و میزان آب در دسترس بین 50% تا 88% متغیر می باشد. گوشت خرما ترکیبی از قندها (گلوکز و فروکتوز) می باشد. حدودا یک سوم گوشت خرما را ترکیبات قندی و یک پنجم آن را آب و میزان کمی فیبرهای رژیمی تشکیل می دهند. سایر اجزای غنی خرما را پروتئین، چربی، فیبر خام، مواد معدنی، ویتامین ها (به ویژه ویتامین B) و تانن تشکیل می دهند.
خرما دارای ارزش غذایی بسیار بالایی بوده و نقش موثری در تامین نیازهای غذایی انسان دارد. به عنوان مثال، 100 گرم خرمای تازه حاوی 157 کالری انرژی است، درحالیکه خرمای خشک حاوی 300 گرم کالری انرژی در هر 100 گرم می باشد.
گوشت خرما حاوی 0.5- 0.2 درصد روغن بوده به طوریکه در دانه آن این میزان 9.7-7.7 درصد می باشد. میوه خرما همچنین حاوی اسیدهای چرب اشباع نشده شامل اسیدهای پالمیتولیک، اولئیک، لینولئیک و لینولنیک است. دانه های خرما می توانند به عنوان منبع بالقوه اسید اولئیک استفاده شود زیرا مقدار اسید اولئیک دانه ها بین 41.1% تا 58.8% متفاوت می باشد.
پروتئین موجود در خرما حاوی 23 نوع مختلف آمینواسید است، به طوریکه برخی از آنها در میوه های پرطرفدار مانند پرتقال، موز و سیب وجود ندارد.
میوه خرما حاوی حداقل 6 ویتامین از جمله مقدار کمی ویتامین C پلاس، ویتامین 1B (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، اسید نیکوتینیک (نیاسین) و ویتامین A می باشد.
مواد پکتینی موجود در گوشت خرما بین 3.9% تا 0.5% بوده که موجب کاهش سطح کلسترول می گردد.
مواد غذایی ضروری موجود در میوه خرما آن را به یک غذای ایده آل تبدیل کرده، زیرا طیف وسیعی از مواد غذایی مفید را برای رشد و سلامت انسان فراهم می کند. بنابراین با توجه به اهمیت خرما، به تدریج تولید آن در سرتاسر دنیا افزایش یافته به طوریکه در 40 سال اخیر تولید آن سه برابر شده و در سال 2010 به 7.68 میلیون تن رسیده است.